இலங்கையில் வேறு எங்கும் காண முடியாத அழகிய வடிவத்துடன், முழுக்க முழுக்க பௌத்தப் பகுதிக்கு நடுவில் புத்த மடாலயத்தில் அமைக்கப்பட்ட சோழர் கால சைவக் கோயில் அது.
குருநாகலில் இருந்து கிழக்கு நோக்கி ரம்போடகல செல்லும் வீதியில் ரிதிகம அமைந்துள்ளது. ரித்திவிஹாரா இங்கு ஒரு சிறிய குன்றின் மீது அமைந்துள்ளது.
மலை உச்சிக்குச் சென்றதும் புத்தர் விகாரை, தூபி முதலியன உள்ளன.இவற்றின் அருகில் அழகிய சைவக் கோயிலும் காணப்படுகிறது.
கருங்கல்லால் அழகாக செதுக்கப்பட்ட எட்டு தூண்களுடன் கூடிய சிறிய மண்டபமும் அதை ஒட்டி கருவறையும் உள்ளது. இவை முற்றிலும் திராவிட கட்டிடக்கலை பாணியில் கட்டப்பட்டுள்ளன.
கூரையும் கல்லால் செதுக்கப்பட்டுள்ளது. இக்கோயில் கி.மு.11ம் நூற்றாண்டில் சோழர் காலத்தில் கட்டப்பட்டிருக்கலாம் என நம்பப்படுகிறது. விரல்விட்டு எண்ணக்கூடிய இலங்கையில் முழுமையாகப் பாதுகாக்கப்பட்ட சில கற்கோயில்களில் இதுவும் ஒன்று.
தற்போது இக்கோயில் “வராக வேலந்து விகாரை” என்று அழைக்கப்படுகிறது. இந்தக் கோயிலுக்கு இந்தப் பெயர் வந்ததாக ஒரு விசித்திரக் கதையும் சொல்லப்படுகிறது. அநுராதபுர காலத்தில் இந்திரகுப்தன் என்ற இடத்தில் பிரதானி பலா விற்கப்பட்டது.
அதனால் இந்தக் கோயிலுக்கு அப்படிப் பெயர் வந்தது. எல்லாள மன்னன் காலத்தில் சைவம் இப்பகுதியில் நிலவியிருக்கலாம் என நம்பப்படுகிறது.
ஏனெனில் மன்னன் எல்லாரை தோற்கடித்த பிறகு பி.ஏ.எம். கி.பி.101-77 வரை இலங்கையை ஆண்ட துட்டகைமுனு, ரிதிவிஹாரா என்ற பௌத்த வழிபாட்டுத் தலத்தை நிறுவியதாகவும், துட்டகைமுனு முதன்முதலில் இவ்விடத்திற்குச் சென்றபோது, 500 பௌத்த துறவிகளையும், 1500 இந்து பிராமணர்களையும் அழைத்துச் சென்றதாகவும் இங்குள்ள பழங்காலக் கல்வெட்டில் எழுதப்பட்டுள்ளது.
பிக்குகளை விட மூன்று மடங்கு பிராமணர்கள் இங்கு அழைத்துச் செல்லப்பட்டனர் என்பது குறிப்பிடத்தக்கது. இதன்படி ரிதிகம பிரதேசம் பலாதாக்களை விட சைவர்களின் செல்வாக்கு மிகுந்த இடமாக இருந்திருக்க வேண்டும் என்று கருதலாம்.
எல்லாளன் காலத்தில் இப்பகுதி சைவ மக்களின் செல்வாக்கு மேலோங்கிய இடமாக இருந்திருக்க வேண்டும். அந்தக் காலத்திலேயே இங்கு சைவக் கோயில்கள் நிறுவப்பட்டிருக்க வேண்டும் என்பதும் உறுதியாகிறது. சோழர் காலத்தில் இங்கு கற்கோயில் கட்டப்பட்டிருக்க வேண்டும் என்று நம்பப்படுகிறது.
